Binnen Edustandaard worden afspraken, standaarden en architecturen aangemeld voor registratie.

Standaarden en afspraken

Standaarden kunnen zich richten op verschillende generieke gebieden, bijvoorbeeld op semantiek, de technische interoperabiliteit bij gegevensuitwisseling, op beveiliging, toegang of op specifieke technische, inhoudelijke oplossingen. De afspraken die geregistreerd staan bij Edustandaard zijn gericht op ketensamenwerkingen tussen meerdere ketenpartners binnen het onderwijs die middels deze afspraken beter digitaal kunnen samenwerken. Afspraken geven vaak een nadere invulling aan hoe standaarden in een bepaalde ketensamenwerking worden toegepast.

Architecturen

Een referentiearchitectuur is een instrument dat organisaties helpt bij het beheersen van risico’s in de informatievoorziening en het creëren van de noodzakelijke samenhang en kwaliteit. Het beschrijft de inrichting van ketens of organisaties in kaders en modellen. Dat geeft inzichten die gebruikt kunnen worden om de samenwerking te verbeteren. Een referentiearchitectuur onderscheidt zich van andere architecturen door het bieden van een soort sjabloon voor specifieke (bedrijfs- en keten-)architecturen binnen een veld, zoals een ketenreferentiearchitectuur voor ketensamenwerkingen in het onderwijsveld (ROSA), sectorale referentiearchitecturen in alle onderwijssectoren voor de inrichting van de eigen enterprise-architectuur van een onderwijsorganisatie (bijvoorbeeld FORA, HORA en MORA) of voor logistieke onderwijsketens (bijvoorbeeld ECK Distributie en toegang, Edu-V Afsprakenstelsel).

De drijfveer achter standaarden en afspraken

Voor het onderwijs- en onderzoeksveld komen steeds meer digitale diensten en (keten)voorzieningen beschikbaar, zoals leeromgevingen, zoekportals, digitaal lesmateriaal, administratiesystemen naast (keten)voorzieningen als brokers, serviceregisters, toegangsdiensten en registers/registraties. Om uitwisselingen tussen diensten en voorzieningen voor onderwijs en onderzoek mogelijk te maken, zijn standaarden (al of niet als onderdeel van afspraken) en architecturen nodig.

Wat zijn de voordelen voor onderwijs en onderzoek?

• Gegevens kunnen veilig, betrouwbaar en eenduidig uitgewisseld worden, wat de kwaliteit van de uitwisseling ten goede komt.
• Het is efficiënter en goedkoper om één koppeling te maken en te onderhouden.
• Als afspraken en architecturen en de relaties daartussen zijn vastgelegd, gaat de communicatie en gegevensuitwisseling tussen de gebruikers zoals onderwijsorganisatie en dienstverleners (leveranciers en distributeurs) beter.
• Afspraken en architecturen ondersteunen de klantvraag: de klant kan duidelijk maken waaraan diensten en daarbinnen vallende softwaretoepassingen moeten voldoen.
• Kennis, ervaring, informatie en hulpmiddelen kunnen hergebruikt worden.

Standaarden en afspraken in de praktijk

Met welke standaarden en afspraken krijgen onderwijsorganisaties, ontwikkelcoördinatoren, uitgevers en leveranciers te maken bij:

Leer- en toetsmateriaal gebruiken

Voor een foutloze distributie en toegang van digitale leermiddelen en toetsen moeten uitgeverijen, distributeurs en leveranciers afspraken maken over onder andere het verpakken van digitaal leermateriaal om het uitwisselbaar te maken en het afspelen van educatieve content in een elektronische leeromgeving.

Relevante standaarden: Afspelen educatieve content, Content packaging

Toets- en examenresultaten overdragen

Steeds meer scholen gaan digitaal toetsen. Belangrijk is dat de toetsresultaten en gegevens van leerlingen overgebracht kunnen worden van een educatieve applicatie (bijvoorbeeld van een uitgever) naar het leerling- cq studentadministratiesysteem.

Relevante standaarden: Summatieve toetsresultaten vo, Centrale examens vo, Uitwisseling Leerlinggegevens en Leerresultaten, Logistiek proces Doorstroomtoets po, OOAPI, OKE MBO, Edukoppeling

Leer- en toetsmateriaal vinden

Docenten kunnen gebruik maken van allerlei digitale leermiddelen en toetsen. Belangrijk is dat online materiaal goed gemetadateerd is, zodat het gevonden kan worden en het op de juiste manier en op het juiste moment ingezet kan worden.

Relevante standaarden: NL LOM, OAI-PMH, SRU/SRW

Onderzoeksresultaten vinden

Eenduidigheid is noodzakelijk wanneer de beschrijvende informatie over wetenschappelijke publicaties en vakliteratuur uitgewisseld moet worden van de databases naar zoekmachines, in het bijzonder van repositories (faciliteiten voor het opslaan en beheren van digitale informatie in een via het internet toegankelijke vorm) naar diensten als de HBO Kennisbank en NARCIS.

Relevante standaarden: MODS, DIDL, URN:NBN, Semantics, OAI-PMH

Verantwoorden en besturen

Voor onderwijsorganisaties (onderwijsaanbieders, onderwijsbesturen) en andere ketenpartners in het onderwijs is het van belang om informatie te hebben over de doorstroom van leerlingen. En hoe kunnen de ketenpartners in het onderwijs (zoals scholen, de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Onderwijsinspectie) op een eenduidige manier deze (vertrouwelijke) gegevens met elkaar uitwisselen?

Relevante standaarden: Doorstroommonitor, RIO Canonieke modellen, Edukoppeling

Identificeren, authenticeren en veilig toegang regelen

Voor het verlenen van toegang is een foutloze identificatie en authenticatie van de degene die het betreft essentieel. Of dat nu speelt bij het overdragen van gegevens vanuit de ene school naar een andere, voor het afnemen van diensten of voor een foutloze distributie en toegang van digitale leermiddelen. Bij dat laatste zijn alle betrokken partijen (uitgeverijen, distributeurs en leveranciers van elektronische leeromgevingen en administratiesystemen onderwijsdeelnemers, maar ook de gebruikers, de onderwijsorganisaties) onderling afhankelijk van elkaar. Dat geldt onder andere voor de uitwisseling van gegevens en de online locatie waar leermiddelen te vinden zijn maar ook voor de identificatie van organisatorische eenheden en mogelijk onderwijslocaties binnen een onderwijsorganisatie.

Relevante standaarden: URN:NBN, Architectuurkaders Toegang en Digitale identiteit, RIO Canonieke modellen, Edukoppeling

Semantiek

Een onderwijsorganisatie in de context van het primaire proces (lesgeven) kent hele andere eigenschappen dan diezelfde onderwijsorganisatie in de context van verantwoording of bekostiging. Toch gaat het om dezelfde onderwijsorganisatie en is het noodzakelijk om de samenhang te bewaren. Door de begrippen die worden gebruikt binnen het onderwijs vast te leggen en deze te voorzien van een definitie, weten we wanneer we het over hetzelfde hebben. Dat komt de gegevensuitwisseling tussen onderwijssectoren ten goede.

Relevante standaarden: Semantics, RIO Canonieke modellen, ROSA Begrippenkader