Logistiek Proces Doorstroomtoets po, versie 1.0

Beschrijving

Vanaf 2015 is de verplichte Eindtoets po ingevoerd. Er zijn sinds die tijd diverse toetsleveranciers die deze eindtoets mogen afnemen. Met ingang van 2024 verandert deze Eindtoets in Doorstroomtoets. De belangrijkste verandering is de vervroeging van de afname in februari (was april/mei). Verder komt de CET (Centrale Eindtoets) te vervallen en komen er enkele nieuwe doorstroomtoetsen en toetsleveranciers bij.

Een onderwijsaanbieder (“school”) of zijn onderwijsbestuur kiest elk jaar voor een bepaalde Doorstroomtoets, dit kan per jaar verschillen. Na aanmelding (oktober/november) maakt de onderwijsaanbieder zijn deelnemers kenbaar aan de gekozen toetsleverancier. Dat gebeurt via elektronische gegevensuitwisseling (m2m) tussen het eigen leerlingadministratiesysteem (LAS) en het toetssysteem van de toetsleverancier.

De toetsleverancier neemt de Doorstroomtoets af in februari (digitaal dan wel op papier). Na afname komen de resultaten beschikbaar bij de toetsleverancier. Deze worden ook via m2m weer uitgewisseld tussen het toetssysteem en het LAS.

Er liggen in deze keten twee uitwisselingen binnen het logistieke ketenproces Doorstroomtoets PO:

Toetsdeelnemers uitwisseling
Toetsresultaten uitwisseling

De processen Aanmelding van onderwijsaanbieders voor de Doorstroomtoets, Afname van de toets en Registratie van Doorstroomtoets in ROD vallen buiten deze afspraak.

Samenhang

De afspraak om deze twee uitwisselingen te implementeren in de betrokken systemen (LAS en toetssysteem) zijn opgesteld conform de AMIGO-aanpak. De afspraak versie 1.0 bedoeld voor schooljaar 2023-2024 is afgeleid van de afspraak “Logistiek Proces Eindtoets PO” van voorgaande schooljaren, dus ook met de volgende componenten toegepast:

Informatiemodellen (inclusief procesbeschrijvingen en transactiepatronen) en gegevensmodellen (inclusief interacties en berichtdefinities) conform de AMIGO-methodiek
Het actuele REST/SaaS-profiel van Edukoppeling (versie 1.0)
De actuele Universele Beveiligingsvoorschriften (UBV, versie 1.1)
Het Onderwijs serviceregister (OSR) voor het mandateren van de administratiesystemen en toetssystemen, het kunnen controleren van deze mandaten door zowel de LAS-leveranciers als de toetsleverancier en het kenbaar maken van de endpoints die de LAS hanteert voor ontvangst van de toetsresultaten.

Voorts wordt er rekening mee gehouden dat een subset van de toetsresultaatgegevens doorgegeven moet worden vanuit het LAS naar ROD, de gegevens die daar nodig zijn moeten, daar waar relevant, corresponderen (qua syntax en semantiek) met die in het logistiek proces Doorstroomtoets po worden uitgewisseld.

Het belangrijkste verschil in deze versie in vergelijking tot voorgaande versie is dat OSR nu ook de schoolmandaten van toetsleveranciers ondersteunt en de aanlevering van de toetsdeelnemers is nu een mutatielevering (was standlevering).
Het mandateren van toetsystemen/toetsleveranciers door de school minimaliseert de kans op datalekken. Mutatielevering houdt in dat via de m2m aangeleverde leerlinggegevens alleen tot aanvulling of wijziging van eerder overgedragen leerlinggegevens kan leiden. Via de m2m-uitwisseling kunnen geen leerlinggegevens worden verwijderd; het verwijderen van leerlinggegevens zal handmatig in het toetssysteem moeten gebeuren. De identificatie van van een Deelnemerslijst op basis van de Deelnemersgroep is nu minder kritisch omdat gelijke identificatie niet de vervanging van de bestaande leerlinggegevens betekent.

Meerwaarde

Onderwijsmedewerkers hoeven met deze uitwisselingen geen handmatige invoer en handmatige handelingen (downloaden en uploaden van bestanden) uit te voeren. Dat scheelt tijd en verkleint de kans op fouten. Bovendien is de gegevensuitwisseling gebaseerd op standaarden en beveiligingseisen die gelden voor het digitaal uitwisselen van vertrouwelijke informatie zodat de kans op hacking, datalekken etc. tijdens de uitwisseling geminimaliseerd is. De verwerkende systemen hebben bovendien gezorgd voor de nodige beveiligingsmaatregelen zoals die onder meer zijn afgesproken in het kader van de contentketen (privacyconvenant, Certificeringsschema informatiebeveiliging en privacy ROSA).

Implementatie

Bij dit ketenproces is een afgebakende groep ketenpartijen betrokken namelijk die partijen die een rol spelen in dit proces. Dat zijn enerzijds 6 toetsleveranciers en anderzijds in principe alle leveranciers die scholen bedienen met leerlingen die de Doorstroomtoets PO gaan maken. Concreet gaat het dan om de zogeheten leerlingadministratiesystemen (LAS) die in het po actief zijn hoewel de ondersteuning in principe ook vanuit andersoortige systemen (zoals LVS) zou kunnen plaatsvinden. Alle betrokken partijen (dus ook nieuwe ketenpartners) moeten zich aan deze ketenafspraak conformeren.

Afspraken over de implementatie vindt plaats via periodieke overleggen en wordt ondersteund door een digitale projectomgeving met documentatie, specificaties, planningsdocumenten etc. (Microsoft Teams). Deze projectomgeving draait op een eigen beveiligde server van Kennisnet in Nederland. Toegang tot deze omgevingen is alleen voor betrokken partijen en geschiedt op uitnodiging.

Deze bronnen helpen bij de implementatie van de afspraak:

Doorstroomtoetsketen OAS3-definities, versie 1.0.1 (Documentatie op SwaggerHub)
Doorstroomtoetsketen OAS3-definities, versie 1.0.1 (YAML op Github)
Doorstroomtoets Github-repository
Issues m.b.t. OAS3-definities inzien of indienen via: Issues in Doorstroomtoets Github-repository

Ontwikkelingen

In het schooljaar 2020-2021 is voor het eerst een volledige m2m-uitwisseling geïmplementeerd en toegepast voor de Eindtoets po, en sinds 2023 voor de Doorstroomtoets. De uitwisseling is gebaseerd op twee ketenafspraken binnen Edustandaard: Edukoppeling REST/SaaS-profiel en UBV. Deze versie van de afspraak voor de Doorstroomtoets PO is bijna identiek aan die van voorgaande schooljaar voor de eindtoets.

De API endpoint- en schemadefinities inclusief de bijbehorende JSON-berichten die nu worden gebruikt zijn samengesteld op basis van de OpenAPI-specificatie (OAS3). Die definities zijn gemaakt met een specifieke API-ontwikkeltool. In het kader van de AMIGO-methodiek is een voortbrengingsstraat beschikbaar van waaruit API-definities en andere technische formaten automatisch gegenereerd worden op basis van modellen. De huidige API-definities zijn een mengvorm van beiden.

Voor de implementatie is het gebruik van het OSR verder doorgevoerd. Behalve het mandateren van de LASsen wordt ook ondersteund dat scholen een mandaat afgegeven voor de toetssystemen.

In versie 1.0.1 (september 2023) is de naamwijziging van “Calamiteitentoets” naar “OCW Doorstroomtoets” doorgevoerd en enkele correcties en verduidelijkingen aangebracht.