Edukoppeling Transactiestandaard 1.3

Beschrijving

Hoe kunnen organisaties in het onderwijs (zoals onderwijsinstellingen, DUO, uitgevers, leveranciers van administratiepakketten en de Onderwijsinspectie) op een eenduidige manier (vertrouwelijke) gegevens met elkaar uitwisselen? Hoe kunnen ze de identiteit van de partij die bijvoorbeeld vertrouwelijke gegevens over leerlingen aanlevert, vaststellen? En wat als een andere partij (SaaS-leverancier) namens een school gegevens aanlevert? Dergelijke vragen staan centraal bij de Edukoppeling Transactiestandaard. Deze standaard schrijft voor hoe onderwijsinstellingen, uitvoeringsorganisaties en andere ketenpartijen gegevensuitwisselingen moeten opzetten. De standaard gaat over de communicatielaag voor de afhandeling van berichten (het transport) en niet over de inhoud van berichten.

Edukoppeling bestaat uit een aantal voorschriften:

Edukoppeling Transactiestandaard (nu nog alleen een WUS-profiel voor SOAP-gebaseerd berichtenverkeer)
Edukoppeling Architectuur
Edukoppeling Identificatie en authenticatie

LET OP: aan Edukoppeling wordt een nieuw profiel toegevoegd, het REST/SaaS-profiel. Tevens worden het architectuurdocument en het Identificatie en authenticatie-document geactualiseerd naar aanleiding van deze toevoeging. Zie hiervoor het laatste concept hier op Edustandaard: Edukoppeling – oktober 2020.

Daarnaast kent Edukoppeling een set van ondersteunende documentatie.

Versiebeheer

Voorheen kende Edukoppeling een versienummer toe aan de gehele set van voorschriften. Dat versienummer was gekoppeld aan de versie van het enige profiel van de transactiestandaard. Met het mogelijk toevoegen van een nieuw profiel wordt deze wijze van versionering ingewikkeld. Vandaar dat in 2019 bij de release van versie 1.3 al gestart is met het toekennen van versie-aanduidingen op documentniveau (vergelijkbaar met hoe Digikoppeling dat doet). Welke documenten voor een bepaald koppelvlak relevant zijn wordt in een apart document aangegeven. Per document wordt met [documentnaam]_vX.Y.Z de versie aangegeven. Met vX.Y.Z wordt gerefereerd aan major (X) en minor (Y) releases en (Z).

Edukoppeling werkt voorlopig ook nog met een overkoepelende versie-aanduiding. Of dat gehandhaafd gaat worden is nog onderdeel van het gesprek. Zie voor verdere uitleg het Beheermodel (te vinden onder Documentatie).

Versie 1.3 is een zogeheten medior versie. Technisch gezien is die niet compatibel met versie 1.2. Versie 1.3 bevat echter een aantal wijzigingen die in de afgelopen periode in de praktijk al zijn geïmplementeerd, of omdat de standaard daar geen invulling nog aan had gegeven of omdat alle betrokken partijen het erover eens waren om af te wijken van de standaard. Om die reden zal de impact voor de overstap van 1.2 naar 1.3 voor veel partijen toch gering zijn (men heeft er namelijk al een voorschot op genomen). Bij nieuwe implementaties zal deze versie 1.3 als uitgangspunt gaan dienen. De wijzigingen ten opzichte van 1.2 zijn beschreven in de release notes. Voor meer informatie over het releasebeleid en de versioning verwijzen we u naar het beheerdocument onder de sectie Documentatie.

Samenhang

Overheden werken continu aan een betere dienstverlening aan burgers en bedrijven. Behalve eenmalig registreren van gegevens is hiervoor vooral een goede, betrouwbare uitwisseling van informatie nodig tussen overheden. Met Digikoppeling kunnen overheidsorganisaties gemakkelijk, eenduidig, veilig en betrouwbaar onderling informatie uitwisselen. Edukoppeling is een onderwijsspecifieke variant van Digikoppeling. De Edukoppeling-transactiestandaard maakt deel uit van de referentiearchitectuur voor het onderwijs (ROSA).

Meerwaarde

Edukoppeling Transactiestandaard is te beschouwen als het ‘standaard-stopcontact’ binnen de ICT-basisinfrastructuur van het onderwijs. Edukoppeling is gericht op de communicatie tussen ICT-systemen van verschillende organisaties, specifiek in de vorm van berichtenverkeer. Edukoppeling beschrijft de machine-naar-machine (m2m) interface, zeg maar de uitwisseling van gegevens tussen twee organisaties ‘onder de motorkap’. Het is bedoeld voor voorspelbaar en beveiligd transport van vertrouwelijke gegevens tussen twee partijen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het uitwisselen van persoonsgerelateerde gegevens van leerlingen en studenten.

Een medewerker van een onderwijsinstelling merkt in de dagelijkse praktijk er weinig tot niets van dat het berichtenverkeer via Edukoppeling wordt geregeld. Implementerende partijen merken het wel bij nieuwe ontwikkelingen waar vertrouwelijke gegevensuitwisseling een rol speelt, omdat nieuwe uitwisselingen sneller tot stand komen en niet eerst een keuze- en ontwikkeltraject gestart hoeft te worden om de technische koppeling te definiëren en tot stand te brengen. Uiteindelijk levert toepassing van Edukoppeling in tal van gegevensuitwisselingen ook winst op in het beheer omdat er minder bilaterale afspraken over een te hanteren transactiestandaard gemaakt en ondersteund hoeven te worden.

Gebruik

In het programma Doorontwikkelen BRON is Edukoppeling in de startarchitectuur gepositioneerd als de standaardwijze waarop de machine-naar-machine uitwisselingen zullen worden opgezet. Eerste implementatie is in 2017 voor BRON-mbo live gegaan (nog op basis van 1.1). Voor het vo gaat de uitwisseling conform Edukoppeling met het nieuwe BRON-vo in januari 2019 live op basis van 1.2.1 waarbij voor bepaalde zaken al invulling gegeven is die nu in 1.3 formeel worden bekrachtigd. Voor de uitwisseling in het po met BRON worden in het kader van het programma in 2019 de bestaande web services omgezet naar Edukoppeling 1.3.

Voor de uitwisseling in het kader van de Verzuimregistratie is Edukoppeling in 2019 in zowel vo als mbo beschikbaar voor de gegevensuitwisseling en worden ook de web services voor het po hierop aangepast. In het eerste kwartaal worden alle koppelingen (po, vo, mbo) met de Verzuimregistratie omgezet naar versie 1.3.

Voor de gegevensuitwisseling in de BPV-keten (beroeps- en praktijkvorming) in het MBO is eind 2016 Edukoppeling geïmplementeerd. In het kader van Vervroegd Aanmelden MBO wordt Edukoppeling ingezet voor de uitwisseling van leerlinggegevens tussen mbo-instellingen en vo-instellingen via zogeheten sectorknooppunten.

Edukoppeling is ook onderdeel van de uitwisseling in het kader van de Nummervoorziening en het ECK-id.

U kunt zich aanmelden voor de werkgroep Edukoppeling. De werkgroep is er om de standaard te evalueren, om wensen en wijzigingsverzoeken te bespreken en te beoordelen en om nieuwe versies van de standaard op te stellen om die te laten vaststellen.

Discussieforum Edukoppeling

Voor ontwikkelaars, architecten en anderen die zich bezig (gaan) houden) met de implementatie van Edukoppeling is er begin 2019 een discussieforum ingericht. Op dit forum kunt u vragen stellen, issues posten, ervaringen delen, verbeteringen voorstellen etc. ten aanzien van de implementatie van deze standaard. Ook worden nieuwe versies van (onderdelen van) de afspraak via dit forum voorgelegd voor een openbare consultatie. Meld u dus aan op dit forum.

Implementatie

Binnen het releasebeleid is afgesproken dat de hele set een versienummer krijgt (1.3 in dit geval) maar dat de onderliggende documenten een eigen versienummering hanteren. De volgende documenten vormen de specificaties van versie 1.3 en vormen daarmee basis voor de implementatie van de standaard:

2019-01-31 Edukoppeling Architectuur 1.2.2 (definitief)

2019-01-31 Edukoppeling Transactiestandaard 1.3 (definitief)

2019-01-31 Edukoppeling Identificatie en authenticatie 1.0 (definitief)

2017-07-05 Edukoppeling – Begrippen versie 1.0

2018-12-12 Edukoppeling versie 1.3 – Release Notes

Aanvullende ondersteunende documentatie is te vinden onder het kopje Documentatie.

Ontwikkelingen

In december 2013 heeft het programma SION de afspraak Edukoppeling Transactiestandaard voor beheer aangeboden aan Edustandaard. In de Standaardisatieraad van april 2014 is de afspraak Edukoppeling Transactiestandaard v1.1 definitief in beheer genomen.

In de werkgroep Edukoppeling is daarna gewerkt aan een nieuwe versie van de documentatie, waarbij de documentatie is gescheiden in een specificatiedocument waarin de Transactiestandaard zelf wordt beschreven in relatie tot Digikoppeling en een architectuurdocument waarin aspecten van de omlijstende infrastructuur wordt beschreven (gebruik van certificaten, toepassing certificering, interactiepatronen). Dit met het oogpunt om implementaties beter te kunnen faciliteren. Het eindresultaat (versie 1.2, juni 2015) is bekrachtigd in de Standaardisatieraad van juli 2015.

Versie 1.2.1 is een zogeheten minor versie die technisch gezien volledig compatibel is met versie 1.2. Partijen die 1.2 hebben geïmplementeerd of daar mee bezig zijn, hoeven geen aanpassingen te doen om te voldoen aan versie 1.2.1. Deze versie is vastgesteld in de werkgroep van 21 juni 2017 en gemeld in de Standaardisatieraad van 13 juli 2017.

De medior versie 1.3 is niet backwards compatibel met 1.2 maar omdat de meeste wijzigingen die in deze versie zijn doorgevoerd al in veel implementaties als best practice zijn geïmplementeerd zal in de praktijk de impact meevallen. Versie 1.3 bekrachtigt in principe deze best practices in de standaard zelf. Het concept van versie 1.3 is op 28 november 2018 vastgesteld in de Werkgroep Edukoppeling. Versie 1.3 is na een positief advies van de Architectuurraad van 17 januari 2019 vastgesteld in de Standaardisatieraad van 31 januari 2019.

Om tegemoet te komen aan een toenemende vraag naar veilige en betrouwbare berichtuitwisseling voor machine – machine koppelingen gebaseerd op REST principes is dit profiel ontwikkeld. Met dit profiel wordt beoogd om soortgelijke waarborgen voor integriteit, veiligheid en interoperabiliteit te bereiken voor REST-gebaseerde koppelingen als nu beschikbaar met het Edukoppeling standaard voor SOAP berichtverkeer. Het in ontwikkeling zijnde REST-profiel is als concept bij deze afspraak te vinden (zie onder Versies).