RIO Canonieke Modellen november 2023

Beschrijving

De afspraak Registratie Instellingen en Opleidingen (RIO) beschrijft de onderwijsinstellingen in relatie tot het onderwijs wat ze aanbieden, hoe ze het aanbieden en waar ze dat aanbieden. De afspraak bestaande uit een set van canonieke modellen geeft onder meer inzicht in een aantal kernobjecten (onderwijsbesturen, onderwijsaanbieders, onderwijslocaties, opleidingseenheden, opleidingskenmerken en aangeboden opleidingen) in het onderwijsdomein met hun eigenschappen en relaties. Die modellen vormen de basis voor de invulling van de informatiebehoefte ten aanzien van deze objecten in allerlei onderwijsgerelateerde processen waaronder bekostiging, verzuim, toezicht en verantwoording. Die informatiebehoefte heeft bijna altijd te maken met 4 kijkrichtingen, namelijk WIE (incl. MET WIE), WAAR, WAT en HOE.

Het WIE (onderwijsaanbieder), WAT/HOE (opleidingseenheden en opleidingskenmerken), WAAR (onderwijslocatie) met daaraan gekoppeld het WIE geeft WAAR een wat WAT/HOE (aangeboden opleidingen). Als belangrijk uitgangspunt bij de modellering is de werkelijkheid vanuit onderwijskundig perspectief (vanuit de school), de onderwijsinrichting, gebruikt.

Naast de onderwijsinrichting bevat RIO ook de werkelijkheid van de onderwijserkenningen. De onderwijserkenningen zijn de beschrijving en registratie van instellingen en opleidingen volgens wet- en regelgeving: de licenties, beschikkingen en erkenningen. RIO zorgt er voor dat beide werkelijkheden aan elkaar worden gerelateerd. Zie verder ook: https://www.rio-onderwijs.nl/.

De verschillen in deze versie november 2023 ten opzichte van de laatst vastgestelde versie (november 2022) zijn te vinden in de Release notes.

De Communicatieversie van het RIO Informatiemodel is te vinden in Uitleg over RIO Canonieke modellen, versie 20221206.

NB de communicatieversie is geen onderdeel van de normatieve documenten, maar het streven is om wel de laatste grote aanpassingen in de modellen in dit document toe te lichten. In de laatste versie waren dit de aanpassingen:

Uitleg over hoe onderwijsbestuur en bevoegd gezag zich tot elkaar verhouden
Kleine tekstcorrecties

Gebruik

OCW, de onderwijsraden in het funderend onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs, de verenigingen in het hoger onderwijs, DUO en andere publieke onderwijspartijen, verenigd in het Tactisch Overleg RIO, achten het van belang dat de ontwikkeling en het beheer van de RIO Canonieke modellen in nauwe samenhang geschiedt met de brede onderwijssemantiek (waaronder het in het kader van de ROSA ontwikkelde Begrippenmodel), zich daaraan conformeert dan wel leidt tot voorstellen voor aanvullingen/aanpassingen in die onderwijssemantiek. Bovendien acht men het van belang dat allerlei partijen in het onderwijs (publiek en privaat) zich te allen tijde moeten kunnen op de hoogte stellen van de laatste versie van de modellen bijv. voor het maken van eigen impactanalyses en implementaties.

OCW (in samenspraak met de publieke onderwijspartijen) heeft daarom als opdrachtgever gevraagd om de canonieke modellen in beheer te laten nemen bij Edustandaard en onderdelen daarvan (begrippen, referentiecomponenten etc.) te gaan opnemen in de ROSA. In 2022 is het programma Doorontwikkelen BRON waarbinnen de ontwikkeling en het beheer van de RIO Canonieke modellen plaatsvond beëindigd en is het beheer van de canonieke modellen (de standaard) overgedragen naar Edustandaard.

Voor het vo en po zijn er een aantal relevante waardenlijsten die beheerd en onderhouden moeten worden in nauwe samenwerking met het onderwijsveld, de Inspectie van het Onderwijs, OCW en DUO. Daarvoor is een Beheergroep waardenlijsten RIO ingericht. Meer informatie over het beheer- en wijzigingsproces, de waardenlijsten, de toelichting op die waardelijsten en de betrokken partijen is te vinden op de Edustandaard-pagina’s afspraak Waardenlijsten RIO-vo, afspraak Waardenlijsten RIO-po en de Beheergroep Waardenlijsten RIO.

Implementatie

De volgende onderdelen zijn onderdeel van de afspraak:

Canoniek model RIO generiek (informatieobjecten)
Canoniek model RIO bo (basisonderwijs)
Canoniek model RIO so en vso (speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs)
Canoniek model RIO vo (voortgezet onderwijs)
Canoniek model RIO mbo (middelbaar beroepsonderwijs)
Canoniek model RIO vavo (voortgezet algemeen volwassenenonderwijs)
Canoniek model RIO ho (hoger onderwijs)
Canoniek model RIO nfo (non-formeel onderwijs)

De canonieke modellen zijn implementatieneutraal opgesteld, maar wel meer gedetailleerd in tegenstelling tot de communicatiemodellen. Alles wat aanwezig moet zijn bij een implementatie, staat in deze canonieke modellen weergegeven. Voor een implementatie zijn sommige relaties af te leiden en hoeven niet één op één overgenomen te worden en objecten zijn in een bepaalde structuur te zetten afhankelijk van de wijze van implementatie. Door gebruik te maken van canonieke modellen is het mogelijk om in de keten afspraken te maken over de modellen zonder dat specifieke implementaties (en hun modellen) daarvoor direct gewijzigd moeten worden.

In de canonieke modellen worden aan aantal waardenlijsten onderkend. Die waardelijsten zijn per sector verschillend en ook niet altijd voor elke sector nodig. Beheer van een aantal waardenlijsten incl. vaststellen nieuwe versies vindt op sectorniveau in eerste instantie plaats. Deze sectorspecifieke waardenlijsten (plus toelichting plus issuelijst) worden bij Edustandaard op aparte pagina’s gepubliceerd. Zie onder het kopje Gebruik voor de juiste vindplaats van de actuele waardenlijsten.

Op basis van de hier gepubliceerde versie van de modellen baseren diverse partijen (waaronder DUO, leveranciers administratiepakketten, Inspectie van het Onderwijs) hun implementatiemodellen. Wijzigingen in de canonieke modellen leiden niet zonder meer tot wijzigingen in lopende en afgeronde implementaties maar worden in overleg met de betrokken partijen ingepland en uitgevoerd. Hiervoor is een beheermodel opgesteld die bij de Documentatie is te vinden.

Ondersteunend aan de afspraak zijn:

Informatiemodel RIO Communicatie
Beheermodel Canonieke Modellen RIO

Het Informatiemodel RIO communicatieversie is geschikt voor beleidsmedewerkers, architecten en informatiemanagers van scholen/instellingen en andere (keten)partijen en biedt een globaler overzicht van het model en de belangrijkste objecten. Daarnaast bevat dit document meer achtergrondinformatie over het model, wat de redenen zijn achter bepaalde ontwerpbeslissingen en hoe deze toegepast kan worden, inclusief voorbeelden.

In het beheermodel is beschreven hoe het beheer- en wijzigingsproces van de RIO Canonieke modellen is ingericht.

Naast de canonieke modellen en de communicatieversie zijn voor implementerende partijen ook de API’s en bestanden relevant die via Open Onderwijsdata DUO (bestand RIO nfo, po, vo, vavo, mbo en ho) beschikbaar worden gesteld.

Ontwikkelingen

De canonieke modellen zijn ontwikkeld in het programma Doorontwikkelen BRON/RIO en de implementaties van RIO vonden tussen 2019 en 2022 plaats. Het betreffen implementaties bij de leveranciers van administratiepakketten en bij DUO zelf voor het centraal register RIO maar ook voor interne processen/registraties bij DUO in ROD zoals deelnames, resultaten, bekostiging en verzuim. Andere partijen, afnemers van de informatie uit RIO, zoals de Inspectie van het Onderwijs, Vensters vo en po, Centraal Aanmelden MBO, Kies MBO, Leerinzicht, STAP Scholingsregister, Kennisnet voorzieningen zijn reeds aangesloten of sluiten de komende jaren aan. Voor vo en mbo zijn de implementaties in 2020 afgerond. Voor het po is de implementatie afgerond eind 2021. Voor het ho loopt de planning voor implementatie door tot in 2022. De toevoegingen gedaan in het kader van de STAP-regeling (resulterend in de aanvullingen voor non-formeel onderwijs) zijn in de eerste helft van 2022 afgerond.